تعریف
فشارخون بالا مشکلی متداول است که در آن نیروی خون دربرابر دیواره رگ‌های خونی آنقدر بالا است که ممکن است منجر به مشکلات جسمی مثل بیماریهای قلبی شود.
فشارخون با میزان خونی که قلبتان پمپاژ می‌کند و میزان مقاومت جریان خون در رگ‌ها تعیین می‌شود. هرچه قلب میزان خون بیشتری را پمپاژ کند و رگ‌هایتان باریک‌تر باشند، فشارخونتان بالاتر خواهد بود.
ممکن است سال‌ها بدون هیچ نشانه بیماری، دچار فشارخون باشید. فشارخون بالایی که کنترل نشود خطر مشکلات جدی مثل حملات قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
فشارخون بالا معمولاً طی سال‌ها پیشرفت می‌کند و بالاخره برای همه افراد اتفاق می‌افتد. خوشبختانه، فشارخون بالا به راحتی قابل تشخیص است. و وقتی بدانید فشارخون بالا دارید، می‌تواند از پزشک برای کنترل آن کمک بگیرید.
علائم و نشانه‌ها
اکثر افرادیکه دچار فشارخون بالا هستند، هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارند، حتی اگر عدد فشارخون آنها که اندازه‌گیری شده است، عددی بسیار بالا باشد.
بااینکه تعداد کمی از افرادیکه در مراحل اولیه فشارخون بالا هستند ممکن است دچار سردرد، سرگیجه یا خونریزی بینی غیرعادی شوند، اما این نشانه‌ها تازمانیکه فشارخون فرد به حد جدی و خطرناک نرسیده است، اتفاق نمی‌افتند.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد
اگر به طور منظم برای چکاپ نزد پزشک بروید، فشارخونتان اندازه‌گیری خواهد شد.
از سن ۱۸ سالگی بهتر است حداقل هر دو سال یکبار فشارخونتان را اندازه‌گیری کنید. اگر مشکلی در شما مشاهده شود، ممکن است پزشک بخواهد دفعات بیشتری برای سنجش فشارخون مراجعه کنید. برای بچه‌های ۳ سال به بالا هم فشارخون در ویزیت‌ها و چکاپ‌های منظم با پزشک اندازه‌گیری می شود.
اگر به طور منظم پیش دکتر نمی‌روید، می‌توانید از دستگاه‌های سنجش فشارخون که در محل‌های عمومی مختلف یا داروخانه‌ها موجود است استفاده کنید.
علت‌ها
فشارخون بالا دو نوع دارد:
فشارخون اولیه (ضروری)
درمورد اکثر افراد بزرگسال، فشارخون بالا هیچ علت مشخصی ندارد. این نوع فشارخون بالا، طی سال‌ها و به مرور زمان اتفاق می‌افتد.
فشارخون ثانویه
فشارخون بالا در بعضی افراد به علت وجود یک مشکل دیگر است. این نوع فشارخون به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد و موجب بروز فشارخونی بسیار بالاتر از نوع فشارخون اولیه می‌شود. مشکلات و داروها مختلفی، ازجمله موارد زیر می‌تواند موجب بروز فشارخون ثانویه شود:
۱. مشکلات کلیوی
۲. تومر غده آدرنال
۳. برخی نواقص مادرزادی رگ‌های خونی
۴. برخی داروها مثل داروهای ضدبارداری، سرماخوردگی. دکونژستان‌ها، مسکن‌ها و برخی دیگر از داروهای با نسخه
۵. داروهای غیرقانونی مثل کدئین و آمفتامین‌ها
عوامل خطرزا
فشارخون بالا عوامل خطرزای مختلفی دارد که عبارتند از:
۱. سن. با بالاتر رفتن سن خطر ابتلا به فشارخون بیشتر می‌شود. در اوایل میانسالی، فشارخون در مردها متداول‌تر است. خانم‌ها معمولاً بعد از یائسگی دچار فشارخون می‌شوند.
۲. نژاد. فشارخون بالا معمولاً بین سیاه‌پوستان متداول‌تر است و نسبت به سفید‌پوستان در سنین پایین‌تری دچار فشارخون می‌شوند. مشکلات جدی مثل سکته و حمله قلبی هم در میان سیاه‌پوستان شایع‌تر است.
۳. سابقه خانوادگی. فشارخون معمولاً در خانواده منتقل می‌شود.
۴. اضافه‌وزن یا چاقی. هر چه وزن بالاتر باشد، برای تامین اکسیژن و موادمغذی بافت‌ها نیاز به پمپاژ خون بیشتری است. هرچه حجم خونی که در رگ‌ها گردش می‌کند بیشتر می‌شود، فشار وارد بر دیواره رگ‌ها بیشتر می‌شود.
۵. عدم فعالیت جسمی. افراد غیرفعال معمولاً ضربان‌قلب بالاتری دارند. هرچه ضربان‌قلب بالاتر باشد، با هر انقباض، قلب می‌بایست بیشتر کار کند و نیروی وارد بر رگ‌های خونی نیز بیشتر می‌شود. نداشتن فعالیت جسمی احتمال اضافه‌وزن را هم بالا می‌برد.
۶. مصرف دخانیات. نه‌تنها مصرف دخانیات بلافاصله به طور موقت فشارخون را بالا می‌برد، بلکه موادشیمیایی موجود در آن می‌تواند پوشش دیواره‌های رگ‌های خونی را تخریب کند. این می‌تواند موجب باریک شدن رگ‌ها و بالا رفتن فشارخون شود. قرار گرفتن در معرض دود دخانیات نیز می‌تواند موجب بالا رفتن فشارخون شود.
۷. مصرف بالای سدیم در رژیم‌غذایی. سدیم زیاد در رژیم‌غذایی می‌تواند موجب احتباس مایعات در بدن شود که منجر به بالا رفتن فشارخون می‌شود.
۸. مصرف کم پتاسیم در رژیم‌غذایی. پتاسیم به تنظیم توازن سدیم در سلول‌ها کمک می‌کند. اگر به اندازه کافی در رژیم‌غذایی خود از پتاسیم استفاده نکنید، ممکن است سدیم بیش از اندازه در بدنتان جمع شود.
۹. مصرف کم ویتامین D در رژیم‌غذایی. اینکه کم بودن میزان ویتامین D مصرفی می‌تواند منجر به بال رفتن فشارخون شود یا خیر هنوز قطعی نیست. ویتامین D می‌تواند بر آنزیمی که توسط کلیه‌ها تولید می‌شود و بر فشارخون تاثیر دارد، اثر بگذارد.
۱۰. مصرف زیاد الکل. مصرف بی اندازه الکل به مرور زمان قلب را تخریب می‌کند. بیشتر از دو گیلاس در روز فشار خون را بالا می‌برد.
۱۱. استرس. استرس زیاد می‌تواند موجب بالا رفتن موقتی و البته قابل‌توجه فشارخون شود. اگر سعی کنید با زیاد غذا خوردن، استفاده از دخانیات یا نوشیدن الکل خود را آرام کنید، فقط احتمال بروز مشکل فشارخون را در خود افزایش می‌دهید.
۱۲. برخی مشکلات مزمن. بعضی بیماریهای مزمن مثل کلسترول بالا، دیابت، بیماری کلیوی و آپنه خواب هم خطر ابتلا به فشارخون را بالا می‌برند.
گاهی اوقات بارداری نیز با بالا بودن فشارخون در ارتباط است.
بااینکه فشارخون در افراد بزرگسال متداول‌تر است، اما بچه‌ها در خطر ابتلا به آن قرار دارند. در برخی کودکان، فشارخون ممکن است با مشکلاتی از قبیل مشکلات کلیوی یا قلبی ایجاد شود. اما عادات بد زندگی مثل رژیم‌غذایی ناسالم یا ورزش نکردن هم با آن در ارتباط است.
مشکلات
فشار زیاد بر دیواره‌های رگ که با فشارخون بالا ایجاد می‌شود می‌تواند موجب تخریب رگ‌های خونی و همچنین بعضی اندام‌های داخلی بدن شود. هرچه فشارخون بالاتر باشد و به مدت طولانی‌تری کنترل نشود، این تخریب بیشتر خواهد بود.
فشارخون کنترل‌نشده می‌تواند موجب بروز مشکلات زیر شود:
۱. حمله قلبی یا سکته. فشارخون بالا می‌تواند موجب سخت و ضخیم شدن رگ‌های خونی شود که این نیز منجر به حمله قلبی یا سکته و سایر مشکلات می‌شود.
۲. آنوریسم. بالا بودن فشارخون موجب ضعیف و متورم شدن رگ‌های خونی و درنتیجه آنوریسم شود. اگر آنوریسم بترکد، می‌تواند کشنده باشد.
۳. نارسایی قلبی. عضله قلب برای پمپاژ خون علیه فشار بالای درون رگ‌ها، ضخیم می‌شود. برای این عضله قلب ضخیم‌شده پمپاژ خون کافی برای برآوردن نیازهای بدن بسیار دشوار شده و این منجر به نارسایی قلبی می‌شود.
۴. ضعیف و باریک شدن رگ‌های کلیه‌ها. این می‌تواند از عملکرد طبیعی این اندام جلوگیری کند.
۵. ضخیم، باریک یا پاره شدن رگ‌های چشم. این می‌تواند موجب از دست رفتن بینایی شود.
۶. سندرم متابولیک. این سندرم جزء اختلالات متابولیک بدن مثل افزایش دور کمر، بالا رفتن تری‌گلیسیرید، کاهش لیپوپروتئین تراکم بالا (HDL) یا کلسترول خوب، فشارخون بالا و بالا رفتن انسولین بدن است. اگر دچار فشارخون بالا هستید، احتمال بروز سایر اجزای سندرم متابولیک در شما بیشتر است. هرچه دچار اجزای بیشتری باشید، احتمال ابتلای شما به دیابت، بیماری‌قلبی و سکته نیز بیشتر خواهد بود.
۷. مشکل حافظه یا درک. فشارخونی که کنترل نشود، می‌تواند بر قدرت فکر کردن، به خاطر سپردن و یادگیری شما اثر بگذارد.
آماده‌سازی برای معاینه
اگر تصور می‌کنید ممکن است دچار فشارخون بالا باشید، حتماً از دکتر داخلی‌تان وقت بگیرید تا فشارخونتان را چک کند.
برای چک کردن فشارخون نیاز به هیچ آماده‌سازی نیست. بهتر است پیراهن آستین کوتاه بپوشید تا برای بالا زدن استین پیراهنتان دچار مشکل نشوید. بد نیست از مصرف موادغذایی کافئین‌دار قبل از آن خودداری کنید. همچنین قبل از سنجش فشارخونتان باید توالت رفته باشید.
ازآنجاکه بعضی داروها مثل داروهای سرماخوردگی، ضدافسردگی، قرص‌های ضدبارداری و از این قبیل می‌تواند موجب بالا بردن فشارخون شود، بد نیست لیستی از داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید را به پزشکتان نشان دهید. بدون توصیه دکتر به هیچ عنوان مصرف دارویی که تصور می‌کنید موجب فشارخونتان شده است را کنار نگذارید.
ازآنجا که این ویزیت‌ها کوتاه هستند. بهتر است برای آن آماده باشید. در زیر اطلاعاتی برای آماده‌سازی خود برای چکاپ فشارخون و انتظاراتی که باید از پزشکتان داشته باشید آورده‌ایم.
چه می‌توانید بکنید
۱. علائم و نشانه‌هایی که در خود مشاهده می‌کنید را یادداشت کنید. فشارخون بالا به ندرت علائم و نشانه‌هایی به دنبال دارد اما یکی از عوامل‌خطرزای بیماری قلبی است. اگر علائمی مثل درد سینه یا تنگی نفس دارید حتماً پزشکتان را در جریان بگذارید.
۲. اطلاعات شخصی مهم خود را یادداشت کنید. اطلاعاتی مثل سابقه خانوادگی فشارخون، کلسترول بالا، بیماری قلبی و سکته یا دیابت و یا هر نوع استرس جدی یا تغییرات جدید در زندگی‌تان.
۳. لیستی از همه داروهای مصرفی‌تان تهیه کنید. این شامل ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید نیز می‌شود.
۴. یکی از دوستان یا افراد خانواده را همراه خود ببرید. گاهی بیان همه اطلاعات لازم در ویزیت دکتر مقدور نیست. کسی که همراهتان می‌اید می‌تواند برخی اطلاعاتی که فراموشتان شده را به خاطرتان بیاورد.
۵. برای حرف زدن درمورد رژیم‌غذایی و عادات ورزشی خود آماده باشید. اگر در حال حاضر برنامه غذایی یا ورزشی خاصی را دنبال نمی‌کنید، درمورد مشکلاتی که برای شروع آن احساس می‌کنید با پزشکتان صحبت کنید.
۶. سوالات خود را برای پرسیدن از دکتر یادداشت کنید.
زمانی که نزد دکتر هستید محدود است، ازاینرو آماده کردن لیستی از سوالاتتان کمکتان می کند از زمانتان بهره کافی ببرید. سوالاتتان را به ترتیب اهمیت یادداشت کنید که اگر وقت کم آوردید، مهمترین‌ها را پرسیده باشید. چند نمونه از سوالات اساسی درمورد فشارخون بالا می‌تواند موارد زیر باشد.
۱. به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
۲. آیا به داروی خاصی نیاز دارم؟
۳. چه غذاهایی باید بخورم و از کدام‌ها باید پرهیز کنم؟
۴. چه میزان فعالیت جسمی برای من لازم و مناسب است؟
۵. چند وقت یکبار باید برای چک کردن فشارخون نزد دکتر بروم؟
۶. آیا نیاز هست که فشارخونم را در خانه اندازه‌گیری کنم؟
۷. رویکرد اولیه‌ای که توصیه می‌کنید چه جایگزین‌های دیگری دارد؟
۸. من دچار مشکلات جسمی دیگری هم هستم، چطور می‌توانم همه اینها را به بهترین نحو کنترل کنم؟
۹. آیا محدودیت‌هایی هست که می‌بایست رعایت کنم؟
۱۰. آیا نیاز به مراجعه به متخصص دارم؟
۱۱. آیا داروی تجویزی شما جایگزین دیگری دارد؟
۱۲. آیا بروشور خاصی برای مطالعه در این زمینه دارید که بتوانم با خودم ببرم؟
۱۳.چه وب‌سایت‌هایی را برای بالا بردن اطلاعاتم در این زمینه پیشنهاد می‌کنید؟
علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از دکتر آماده کرده‌اید، هر زمان که صحبتی را متوجه نشدید، قطعاً از پزشکتان سوال کنید.
از دکترتان چه انتظاری داشته باشید
احتمالاً دکترتان تعدادی سوال از شما می‌پرسد. آماده بودن برای پاسخ به آنها در وقت صرفه‌جویی کرده و کمک می‌کند بتوانید به نکات بیشتری در جلسه ویزیت بپردازید. دکتر ممکن است سوال کند:
۱. آیا سابقه خانوادگی ابتلا به کلسترول بالا، فشارخون بالا یا بیماری قلبی دارید؟
۲. عادات غذایی و ورزشی شما به چه صورت است؟
۳. آیا از نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنید؟ در هفته چه مقدار؟
۴. آیا از دخانیات استفاده می‌کنید؟
۵. آخرین باری که فشارخونتان را چک کردید چه زمان بود؟ فشارخونتان در آن زمان روی چند بود؟
در حال حاضر چه می‌توانید بکنید
هیچوقت برای ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی مثل ترک سیگار، دنبال کردن یک رژیم‌غذایی سالم و بالا بردن فعالیت جسمی دیر نیست. اینها اولین قدم برای دفاع دربرابر فشارخون بالا و مشکلات ناشی از آن مثل حمله قلبی و سکته هستند.
آزمایشات و تشخیص
فشارخون توسط یک فشارسنج که از یک بازوبند قابل تورم و یک صفحه مدرج تشکیل شده است، اندازه‌گیری می‌شود. فشارخون اندازه‌گیری‌شده بر حسب میلی‌متر جیوه (mm Hg) می‌باشد و شامل دو عدد است. اولین عدد و یا عدد بالاتر فشاری را اندازه میگیرد که قلب شروع به ضربان می‌کند (فشار سیستولیک)، دومین عدد و یا عدد پایینتر، فشار موجود در شریان را در بین ضربان‌ها اندازه‌گیری می‌کند (فشار دیاستولیک(.
فشارخون‌های اندازه‌گیری‌شده به گروه‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
�فشارخون نرمال
فشار خون پایینتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه، طبیعی است. بعضی از پزشکان فشارخون ۱۱۵/۷۵ را به عنوان میزان اپتیمال توصیه می‌کنند. هنگامی که فشارخون به بیش از ۱۱۵/۷۵ میلی‌مترجیوه افزایش می‌یابد، خطر ابتلا به بیماریهای قلب و عروقی نیز شروع به افزایش می‌کند.
�مرحله پیش از فشارخون بالا
این مرحله به فشار سیستولیک بین ۱۲۰ تا ۱۳۹ میلی‌متر جیوه و یا فشار دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ میلی‌متر جیوه گفته می‌شود. این مرحله در صورت عدم کنترل به مرور زمان بدتر خواهد شد.
�فشار خون بالای مرحله اول
فشار خون سیستولیک ۱۴۰ تا ۱۵۹ میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک ۹۰ تا ۹۹ میلی‌متر.
�فشار خون بالای مرحله دوم
فشار سیستولیک ۱۶۰ میلی‌متر جیوه و یا بالاتر و فشار خون دیاستولیک ۱۰۰ میلی‌متر جیوه و بالاتر را پُرفشاری خون مرحله دوم می‌نامند که شدیدترین نوع فشار خون بالا است.
هر دو عدد خوانده شده در اندازه‌گیری فشار خون مهم هستند ولی بعد از سن ۵۰ سالگی اندازه گیری فشار سیستولیک اهمیت بیشتری دارد. فشار خون بالای سیستولیک زمانی است که فشار دیاستولیک نرمال بوده ولی فشار سیستولیک بالا است. این نوع فشارخون بالا معمول‌ترین نوع فشارخون بالا در افراد بالاتر از سن ۵۰ سال است.
پزشک شما قبل ازاین که فشار خون بالا را در شما تشخیص بدهد، فشار شما را دو تا سه بار در ویزیت‌های جداگانه اندازه‌گیری خواهد کرد. زیرا به صورت طبیعی فشارخون در طول روز و گاهی در طول جلسه ویزیت پزشک (فشار خون ناشی از روپوش سفید!) متفاوت است. پزشک از شما می‌خواهد که فشار خون خود را در خانه و محل کار ثبت کنید تا به طریق اطلاعات بیشتری جمع‌آوری کند.
چنان چه شما دچار هر یک از انواع فشارخون بالا باشید، پزشک آزمایشات معمول مانند آزماش ادرار، آزمایش خون و الکتروکاردیوگرام -آزمایشی که فعالیت قلب شما را اندازه‌گیری می‌کند- انجام می‌دهد. همچنین ممکن است آزمایشات دیگری مثل تست کلسترول را برایتان پیشنهاد دهد تا نشانه‌های بیماری قلبی را نیز ارزیابی کند.
اندازه‌گیری فشارخون در خانه
یک راه مهم برای چک کردن تاثیر درمان فشارخونتان یا تشخیص بدتر شدن وضعیت آن این است که فشارخونتان را در خانه اندازه‌گیری کنید. دستگاه‌های مخصوص سنجش فشارخون در داروخانه‌ها موجود هستند که برای تهیه آن نیاز به نسخه هم ندارید. درمورد نحوه استفاده از آن با پزشکتان صحبت کنید.
درمان‌ها و داروها
نحوه درمان فشارخون بالا در شما به میزان سلامت شما و نیز بیماریهای همراه بستگی دارد.
|
اهداف درمانی فشارخون
|
|
۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه و یا کمتر
|
چنان چه شما یک بزرگسال سالم هستید
|
|
۱۳۰/۸۰ جیوه و یا کمتر
|
چنان چه شما دچار بیماری مزمن کلیوی، ،دیابت، بیماری عروق کرونر و یا دچار ریسک بالایی از بیماری عروق کرونر هستید
|
|
۱۳۰/۸۰ جیوه و یا کمتر
|
چنان چه دچار نارسایی بطن چپ قلب و یا نارسایی قلب هستید و قلب شما به خوبی خون را پمپاژ نمی‌کند و یا دچار بیماری شدید و مزمن کلیه هستید
|
* اگر چه فشارخون ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه، فشارخون ایده‌آل در نظر گرفته می‌شود ولی رسیدن به این سطح از فشارخون در تمامی بیماران هدف درمانی نیست.
چنانچه شما بزرگسالی با سن بالای ۸۰ سال هستید و فشار خون بسیار بالایی دارید، پزشک شما فشار خون هدف را برای شما ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه و یا اندکی بالاتر از آن قرار می‌دهد.
تغییر شیوه زندگی در کنترل فشارخون بالا بسیار تاثیرگذار است ولی گاهی اوقات تغییر سبک زندگی کافی نیست. در این گونه موارد پزشک شما علاوه بر رژیم‌غذایی و فعالیت بدنی، دارو درمانی را برای کاهش فشارخون توصیه خواهد کرد. نوع داروی تجویزی توسط پزشک، به سطح فشارخون شما و ابتلای شما به سایر بیماری‌ها بستگی دارد
داروهای کنترل فشارخون بالا
۱. داروهای ادرارآور تیازیدی
این دسته از داروها که داروهای مُدر نیز نامیده می‌شوند، به کلیه‌ها کمک می‌کنند که سدیم و آب را دفع کند تا حجم خون کاهش یابد. معمولاً این دسته از داروها اولین انتخاب دارویی در درمان فشارخون بالا هستند. چنان چه از دیورتیک‌ها استفاده می‌کنید و فشار خون شما
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: